Bina elektrik işleri, bir yapının elektriksel altyapısını kurmak, elektrik enerjisinin güvenli ve verimli bir şekilde dağıtılmasını sağlamak amacıyla yapılan tüm işlemleri kapsar. Elektrik işleri, hem yapının enerji ihtiyaçlarını karşılamak hem de güvenli bir elektrik sistemi sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu işler, elektrikli ekipmanların montajı, elektriksel hatların döşenmesi, güvenlik sistemlerinin kurulması ve yapının enerji verimliliği ile ilgili uygulamaları içerir.

Bina elektrik işleri genel olarak aşağıdaki başlıklarda toplanabilir:

1. Elektrik Proje ve Planlama

Elektrik tesisatının kurulumu, önceden iyi bir planlama ve proje yapmayı gerektirir. Bu aşama, yapının ihtiyacına ve kullanım amacına uygun elektrik sistemlerinin belirlenmesini kapsar:

• Elektrik Projeleri: Elektrik mühendisleri, yapının elektrik altyapısını tasarlar. Bu projelerde, ana elektrik panosu, dağıtım panoları, priz ve anahtar yerleri, aydınlatma düzeni, kablo hatları gibi tüm detaylar belirlenir.
• Yük Hesaplamaları: Binanın elektriksel yük ihtiyaçları (güç tüketimi) hesaplanır. Bu hesaplamalar, doğru kesitte kabloların, uygun elektrik panolarının ve sigorta sistemlerinin seçilmesinde temel rol oynar.
• Enerji Verimliliği Planlaması: Elektrik tesisatında enerji tasarrufu sağlamak amacıyla verimli sistemler (LED aydınlatma, otomatik aydınlatma sistemleri vb.) planlanır.

2. Elektrik Tesisat Malzemeleri ve Seçimi

Bina elektrik işlerinde kullanılan malzemeler, güvenlik ve performans açısından büyük önem taşır. Bu malzemeler:

• Kablolar: Elektrik akımını taşıyan ana elemanlardır. Genellikle bakır veya alüminyumdan yapılırlar. Kablolar, iletkenlik, dayanıklılık ve yangın güvenliği gibi kriterlere göre seçilir.
• Sigortalar ve Koruma Elemanları: Elektriksel yüklerin aşırı yüklenmesini engellemek için sigortalar, kaçak akım koruma cihazları (RCD) kullanılır. Bu cihazlar, güvenliği artırır ve yangın riskini azaltır.
• Elektrik Panoları: Elektrik enerjisini kontrol eden, güvenlik amaçlı sigorta ve devre kesicilerin bulunduğu ana ve bölme panoları kullanılır. Bu panolar, enerji dağılımını sağlar.
• Prizler ve Anahtarlar: Elektrik enerjisinin kullanıcıya ulaşmasını sağlayan temel bileşenlerdir. Elektrik tesisatında kullanılan prizlerin ve anahtarların yerleri belirlenir ve uygun güvenlik standartlarına uygun olmalıdır.
• Aydınlatma Elemanları: LED, floresan, spot ışıklar gibi çeşitli aydınlatma çözümleri kullanılır. Aydınlatma sistemleri, hem enerji verimliliği hem de estetik açıdan önemlidir.

3. Elektrik Hatlarının Döşenmesi

Elektrik hatları, binada elektrik akımının taşınmasını sağlayan ana bileşendir. Elektrik hatları döşenirken şu hususlar dikkate alınır:

• Kablo Rotaları ve Yerleri: Elektrik kabloları, genellikle duvarlar, tavanlar ve zeminler boyunca döşenir. Kabloların yerleşim planı, hem güvenlik hem de kolay erişim açısından önceden belirlenir.
• Kablo Tipi ve Kesiti: İhtiyaca göre, elektriksel iletkenliği yüksek, yangına dayanıklı ve dayanıklı kablolar kullanılır. Kabloların kesiti, taşıyacağı yükle orantılı olarak seçilir.
• Kablo Kanalı veya Boru Sistemi: Kablolar, dış etkenlerden korunmak amacıyla boru veya kanal içinde döşenebilir. Ayrıca, yer altında döşenmesi gereken kablolar için özel koruyucu borular kullanılır.
• Zemin Altı Tesisat: Zemin altında, duvar içinde veya tavan arasında kabloların güvenli bir şekilde döşenmesi sağlanır. Elektrik tesisatına müdahale edilebilmesi için uygun etiketleme ve işaretlemeler yapılır.

4. Aydınlatma Sistemi Kurulumu

Aydınlatma, bina içi ve dışı için düzenlenmesi gereken önemli bir sistemdir. Aydınlatma, estetik ve işlevsel olarak doğru bir şekilde yerleştirilmelidir.

• İç Aydınlatma: İç mekanlarda uygun ışık seviyesi sağlamak için tavan armatürleri, spot ışıkları, LED lambalar gibi aydınlatma elemanları kullanılır.
• Dış Aydınlatma: Binanın dış cephesi için güvenlik, estetik ve enerji verimliliği göz önünde bulundurularak aydınlatma düzenlemeleri yapılır. Sokak lambaları, bina çevresi aydınlatması gibi unsurlar dikkate alınır.
• Aydınlatma Kontrol Sistemleri: Dimerler, hareket sensörleri ve zamanlayıcılar gibi otomatik kontrol sistemleri, enerji verimliliğini artırmaya yardımcı olur.

5. Elektrik Panoları ve Dağıtım Sistemi

Elektrik enerjisi, ana elektrik panosundan dağıtım panolarına yönlendirilir. Elektrik panoları, elektriksel güvenliği sağlamak için çok önemlidir.

• Ana Elektrik Panosu: Ana elektrik kaynağından gelen enerjiyi dağıtan ilk panodur. Burada, elektrik devreleri sigortalar ve devre kesiciler aracılığıyla kontrol edilir.
• Bölme Panoları: Büyük binalarda, farklı bölümler için ayrı dağıtım panoları olabilir. Bu panolar, binanın çeşitli elektriksel sistemlerinin bağımsız olarak kontrol edilmesini sağlar.
• Sigorta ve Devre Kesici Sistemleri: Elektrik akımını kontrol etmek ve aşırı yüklenmeleri engellemek için sigortalar ve devre kesiciler kullanılır.

6. Elektrik Güvenlik Sistemleri

Bina elektrik işlerinde güvenlik, en önemli unsurlardan biridir. Elektrik sistemlerinde kullanılacak güvenlik önlemleri, olası elektriksel arızaların ve kazaların önüne geçilmesini sağlar:

• Topraklama Sistemi: Bina elektriğinde, topraklama sistemi kullanılarak elektrik çarpmalarına karşı koruma sağlanır. Topraklama, elektrik akımının güvenli bir şekilde toprağa iletilmesini sağlar.
• Kaçak Akım Koruma: Kaçak akım cihazları (RCD), elektrik kaçaklarını algılayarak devreyi keser ve can güvenliğini sağlar.
• Aşırı Gerilim Koruma: Elektrik panolarında aşırı gerilim koruma cihazları kullanılır. Bu cihazlar, ani gerilim dalgalanmaları nedeniyle oluşabilecek arızaları engeller.
• Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri: Elektrik tesisatında oluşabilecek kısa devre veya aşırı ısınma durumlarında, yangın alarm sistemleri devreye girer.

7. Zayıf Akım Sistemleri

Zayıf akım sistemleri, binanın güvenlik, iletişim ve izleme sistemlerini kapsar:

• Alarm ve Güvenlik Sistemleri: Hırsız alarm sistemleri, güvenlik kameraları, geçiş kontrol sistemleri gibi güvenlik önlemleri kurulur.
• Telefon ve İnternet Altyapısı: Telefon, internet ve data kabloları döşenir, bina içinde veri iletişimi sağlanır.
• Ses ve Görüntü Sistemleri: Konferans salonları, sesli uyarı sistemleri veya hoparlör sistemleri kurulabilir.

8. Test ve Devreye Alma

Elektrik tesisatının tamamlanmasının ardından, sistemin doğru çalıştığından emin olmak için testler yapılır:

• Yük Testleri: Elektrik tesisatının tüm devreleri, belirli bir yük altında test edilir.
• Topraklama Kontrolü: Topraklama sisteminin doğru çalışıp çalışmadığı test edilir.
• Kısa Devre ve Kaçak Akım Testleri: Kısa devre ve kaçak akım cihazlarının işlevselliği kontrol edilir.

9. Elektrik Tesisatının Bakım ve Onarımı

Elektrik tesisatı, yapının kullanımı sürecinde düzenli olarak kontrol edilmelidir. Elektrik işleri bakım gerektiren bir alandır ve arıza durumunda hızlı müdahale gerektirir.

• Periyodik Bakımlar: Elektrik panoları, sigortalar ve diğer sistemler periyodik olarak kontrol edilir.
• Arıza Tespiti ve Onarım